Bankacılık sektörü son yılların en kötü dönemini yaşıyor. Sektörün yılın ilk 7 ayı itibarıyla karı geçen yıla oranla yüzde 16 düşerken, 29 Ağustos itibarıyla takipteki krediler geçen yıla göre yüzde 56 arttı. Dış kaynak sıkıntısı yaşan ve takipteki kredilerin daha da artmasından korkan bankalar kredi musluklarını da kapatmış durumda. Sektörün kredi hacmi geçen yıla oranla yüzde 5, konut kredileri yüzde 11, işletme kredileri yüzde 25 azaldı.
Önce bankaların karlılık durumuna bir bakalım. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun (BDDK) açıkladığı Temmuz ayı verilerine göre, bankalar yılın ilk 7 ayında 28 milyar 236 milyon lira toplam net kar elde etti. Bu geçen yıla göre yüzde 15.9 düşüş ve son 3 yılın en düşük ilk 7 aylık karı demek. Bankaların toplam karında geçen yıla göre 5.3 milyar lira azalma var.
İlk 7 ayda yerli özel bankaların karı yüzde 18.3 ile 2.3 milyar lira azalarak 10 milyar 263 milyon liraya düşerken, kamu bankalarının karı ise yüzde 29.3 gibi yüksek bir oranla 3.07 milyar lira düşerek 7 milyar 413 milyon lira oldu.
Bankaların karlılığı, yurtdışı krediler azalması ve maliyetlerin artması, içerde enflasyon ve dolayısıyla faizlerin yükselmesi, batık kredilerin artması, mevduatta dövizin payının yüzde 55'e yükselmesi gibi nedenlerle azaldı.
Gelelim krediler meselesine...
Merkez Bankası'nın Para ve Banka istatistikleri Bülteni'ne göre, 29 Ağustos'ta bankaların toplam kredi hacmi 2 trilyon 447 milyar 536 milyon lira ve geçen yıla göre yüzde 5.4 düşüş söz konusu... Yılbaşına göre ise yüzde 6.2 artış var. Enflasyonun yüzde 15 seviyesinde olduğu ortamda kredi muslukları iyice kısılmış demek oluyor.
Geçen yıl Ağustos ayında bankaların tasfiye olunacak alacaklarının toplam kredilere oranı yüzde 2.94 iken, bu yıl 29 Ağustos itibarıyla bu oran yüzde 5.04'e çıktı. Yılbaşından bu yana yüzde 32, son bir yılda ise yüzde 56 oranında bir artış var. Diğer yandan, son günlerde enerji ve inşaat sektörlerinden gelen olumsuz haberlerle bu oranın önümüzdeki aylarda yüzde 6 seviyesine çıkacağı konusu gündemi işgal ediyor.
Merkez Bankası bülteninde krediler ayrıntılı incelenmediğinden tekrar BDDK'nın Temmuz bültenine dönelim. Ticari hayatta çarkların dönmesini sağlayan işletme kredi Temmuz itibarıyla, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25.6 azalarak 575.9 milyar liraya düşerken, tüketici kredileri de yüzde 9.3 azalarak toplam 402.3 milyar liraya indi. Tüketici kredilerinin alt kalemlerinden konut kredileri ise yüzde 10.9 azalarak 178.5 milyar liraya indi.
Takipteki tüketici kredileri geçen yılın Temmuz ayına göre yüzde 15.3 artarken, bireysel kredi kartları da dahil edildiğinde toplam tüketici kredileri ise yüzde 12.8 arttı.
Burada ilginç olan nokta ise, söz konusu dönemde kredi miktarlarında düşüş yaşanırken kredi kartı borçlarının yüzde 15.7 artarak 113.5 milyar liraya, ihtiyaç kredilerinin de yüzde 1.8 artarak 217.8 milyar liraya çıkması… Bu da ekonomide yaşanan zorlu dönemde her kesimin kredi kartları ya da bankalardan bireysel kredi alarak medar-ı maişet motorunu döndürmeye çalıştığını gösteriyor.
Kuşkusuz, bankaların kredi musluklarını kısması ekonomide çarkların dönmesine engel olurken, kredi alamayan işletmeler borçlarını ödeyemedikleri gibi, ticari faaliyetlerin dönmesi de sekteye uğruyor. Ekonomideki uyuşukluğu canlılığa çevirmenin hayati bir yollarından biri de kredi piyasasının canlanması... Ancak şimdilik bankalar hem iç piyasada kredi olarak dağıtacakları dış kaynak bulmakta zorlanıyor hem de batık kredilerin daha da artmasından korkuyor.
Merkez Bankası ise, son olarak verdiği kredi miktarını yüzde 10 ile 20 arasında artıran bankaların zorunlu karşılık oranlarını yüzde 2’ye düşüreceğini ve zorunlu karşılıklarına ise yüzde 15 faiz uygulayacağını açıklayarak kredi piyasasını canlandırmaya çalışıyor.
Merkez Bankası'nın Perşembe günü (12 Eylül) gerçekleştirmesi beklenen faiz indiriminin de kredi piyasasının canlanmasının ve özellikle özel bankaların daha fazla kredi vermesinin önünü açması bekleniyor.
Hibya Haber Ajansı
© Hibya haber ajansı. Tüm hakları saklıdır.